به گزارش انجمن دیجیتال مارکتینگ، موانع پیش‌روی کسب‌وکارها همواره به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فعالان اقتصادی مطرح بوده است. یک برنامه تلویزیونی با هدف شناسایی و رفع بهتر این موانع، میزبان مینا مهرنوش کارآفرین و فعال اقتصادی بود و در این زمینه با او به گفتگو نشست.
مینا مهرنوش در این گفتگو ضمن اشاره به چالش‌های حوزه تولید، سرمایه انسانی را اصلی‌ترین عامل موفقیت کسب‌وکارها عنوان و تأکید کرد که سرمایه انسانی، کلید دستیابی به رقابت‌پذیری در دنیای امروز است.
سرمایه انسانی، مهمترین عامل موفقیت کسب‌وکارها
مهرنوش در ابتدای برنامه درباره اصلی‌ترین عامل موفقیت یک کسب‌وکار اظهار کرد: یکی از اساسی‌ترین عواملی که می‌تواند موفقیت یک کسب‌وکار را تضمین کند، سرمایه انسانی است. اگر صاحب کسب‌وکار و افراد حاضر در تیم به کاری که انجام می‌دهند ایمان داشته باشند، قادر خواهند بود تمامی چالش‌های موجود را حل کنند. به همین دلیل، سرمایه انسانی از دیدگاه بسیاری از مدیران، مهمترین دارایی در هر سازمان محسوب می‌شود. در جهان امروز، مزیت رقابتی کسب‌وکارها در دانش نهفته است، دانشی که نزد نیروی انسانی وجود دارد. صاحبان کسب‌وکارهای موفق می‌توانند تیمی توانمند تشکیل داده و با ایجاد انگیزه در میان اعضای آن، مسیر رشد را هموار کنند. از این‌رو، نحوه چینش تیم و مدیریت انگیزشی آن، نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت یک کسب‌وکار دارد.
وی افزود: امروزه مزیت رقابتی در صنایع، به‌ویژه کارخانه‌های تولیدی، به جای اتکا به فرآیندهای سنتی، به حوزه‌هایی نظیر هوش مصنوعی وابسته است. دانش استفاده از هوش مصنوعی نزد انسان‌ها قرار دارد و موفقیت در این زمینه مستلزم توانایی پرسیدن سوالات درست و بهره‌گیری از ابزارهای موجود است. با وجود سرمایه انسانی توانمند در ایران، چالش اصلی در فرآوری و ایجاد ارزش افزوده بر این سرمایه‌ها نهفته است. نیروهای تحصیل‌کرده و باهوش بسیاری وجود دارند که برای ورود به بازار کار به مهارت‌آموزی و تجهیز به ابزارهای روز نیازمندند. ایجاد این زیرساخت‌ها، کلید دستیابی به رقابت‌پذیری در دنیای امروز است.
چالش‌های اصلی کسب‌وکار در ایران
این فعال اقتصادی راجع‌به مشکلات فعالان اقتصادی در ایران مطرح کرد: مطالعه پایش ملی محیط کسب‌وکار در بهار ۱۴۰۳، دیدگاه فعالان اقتصادی و کارآفرینان ایرانی را درباره بزرگ‌ترین مشکلات شغلی نشان میدهد. این مشکلات شامل سه عامل اصلی غیرقابل پیش‌بینی بودن تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، دشواری تأمین مالی از بانک‌ها، و بی‌ثباتی سیاست‌ها و قوانین اجرایی بوده است. این مسائل سال‌هاست که گریبان‌گیر کسب‌وکارهاست و شاخص پایش ملی نیز عدد ۶.۰۴ را نشان داده است، که با توجه به بدترین وضعیت ممکن (عدد ۱۰)، بیانگر شرایط نامطلوب است. غیرقابل پیش‌بینی بودن اقتصاد، بخشنامه‌های ناگهانی و رویه‌های نادرست، همواره از موانع کلیدی رشد بوده‌اند و تاکنون اقدام مؤثری برای رفع این چالش‌ها انجام نشده است.
وی ادامه داد: کسب‌وکارهای خرد ستون اصلی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها به شمار می‌روند. این نوع کسب‌وکارها می‌توانند علاوه بر تأمین معیشت، بر امنیت و احساس خودشناسی افراد نیز تأثیر مثبت بگذارند. با این حال، تورم و نوسانات شدید قیمت مواد اولیه، فعالیت آن‌ها را به شدت مختل کرده است. برای مثال، یک تولیدکننده پارچه که شش ماه پیش مواد اولیه را با قیمت مشخص خریداری کرده، اکنون با چند برابر شدن هزینه‌ها قادر به ادامه فعالیت نیست. چنین وضعیتی، علاوه بر کاهش درآمد کسب‌وکارها، منجر به توقف تولید و تعطیلی مشاغل می‌شود. این چرخه معیوب ناشی از دلاری شدن اقتصاد و تورم مزمن، مانع اصلی توسعه اقتصادی کشور است.
فرصت‌های جدید در اقتصاد دیجیتال
مهرنوش در بخش دیگری از صحبت‌های درباره نظریه آشوب در فضای کسب‌وکارها بیان کرد: «نظریه آشوب نشان میدهد که در بی‌نظمی‌ها نوعی نظم پنهان وجود دارد، و این موضوع در اقتصاد ایران نیز مشهود است. فعالان اقتصادی با تجربه چرخه‌های تجاری و تغییرات اقتصادی، توانسته‌اند خود را با نوساناتی مانند افزایش نرخ ارز یا قیمت ملک هماهنگ کنند. هرچند این بی‌ثباتی به‌شدت آزاردهنده است، بسیاری از کسب‌وکارها با تکیه بر این نظم نسبی، رشد کرده‌اند. آنچه توانسته به تعدیل ریسک‌های موجود کمک کند، بهره‌گیری از ظرفیت‌های اقتصاد دیجیتال است که به‌عنوان ابزاری برای تقویت کسب‌وکارهای سنتی و ایجاد فرصت‌های جدید نقش مهمی ایفا می‌کند.
این کارآفرین در ادامه گفت: اقتصاد دیجیتال در ایران فرصت‌های متعددی برای توسعه و رشد کسب‌وکارها فراهم کرده است. تولیدکنندگان محتوا، صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی، و فعالان مستقل می‌توانند از بسترهای دیجیتال برای کسب درآمد بهره‌مند شوند. در حالی که تورم و بی‌ثباتی اقتصادی مانع بزرگی برای بسیاری از مشاغل است، دیجیتال‌سازی توانسته مسیرهای جدیدی برای صادرات خدمات و افزایش بهره‌وری ایجاد کند. با این حال، کمبود آگاهی و آموزش در حوزه کسب‌وکارهای مبتنی بر دانش، بهره‌گیری کامل از این ظرفیت‌ها را محدود کرده است. معرفی مدل‌های نوین کسب‌وکار و آموزش مهارت‌های مرتبط، می‌تواند تحولی اساسی در این حوزه ایجاد کند.
این فعال اقتصادی در پایان با اشاره به تغییر نگاه سنتی در فضای کسب‌وکارها، تشریح کرد: برای حل چالش‌های اقتصادی، باید نگاه به کسب‌وکارهای سنتی تغییر کند و تمرکز بیشتری بر بهره‌گیری از دانش و فناوری روز صورت گیرد. ابزارهای نوین مانند سیستم‌های هوشمند آبیاری، اصلاح بذر، و تکنولوژی‌های کشاورزی می‌توانند بخش‌های سنتی را متحول کنند. این تغییر، نیازمند حمایت دولت و متولیان مرتبط است تا با ارائه آموزش‌های لازم و تسهیل دسترسی به فناوری، فرصت‌های توسعه ایجاد شود. تجربه‌ها نشان میدهد که فعالیت‌های دولتی به دلیل متغیرهای بازدارنده، خلاقیت را محدود می‌کنند و نتیجه مطلوبی ندارند. تمرکز بر کسب‌وکارهای مستقل و دانش‌محور، مسیر بهتری برای توسعه اقتصادی کشور خواهد بود.
